| Zoé | Chanter | Marcher | Découvrir |
Stage Chants occitans de femmes
Direction : Pascal Caumont
Organisation : Abbaye de Sylvanès
22-24 octobre 2024
3. ERAS AIRETERAS-TOT QU’EI DOLORS
-1- NOSAUS ÈM NAU DONZELAS
Arribèra Baisha, Armanhac
Nosaus èm nau donzelas
Marcham sus las estelas
Leugèr leugèr
Sus la punta de l’erba
Pausam lo pè
ueit, set, sheis, cinc, quat, tres, duas, ua
E nosaus èm nau mila
Acompanham la hilha
Avant avant (auan)
Avant cabaleria
Los de davant
-2- AVE MARIA
contat en Lanamezan en 1900 per Dauna Agoret - lo 3au verset escrit per Teresa Pambrun
Nosaus vos saludam
Maria benedida
De la gràcia de Diu
vos ètz tota remplida
lo Senhor qu'ei dab vos
la sorça de tot ben
E benedit Jesús
lo frut de vòste senh
Maria mair de Diu,
vièrjes incomparabla
A(u)s praubes pecadors,
rendetz-vos favorabla
Regardatz en pietat
lor deplorable sòrt
E pregatz Diu per eths
a l’òra de la mort
Dama blanca sus eth malh,
ò doça vièrja Maria
Triscant tà vos virgomai,
eth còr empleat d’ahida
Qu’arribam de tots camins,
seguint eth pas deth sò
Estela deth Arralhèr,
auditz nosta cançon
------- traduction -
Nous vous saluons Marie bénie
De la Grâce de Dieu vous êtes toute embellie
Le Seigneur est pour vous la source de tout bien
Et Jésus bénit, le fruit de votre sein
Marie mère de Dieu, vierge incomparable
Aux pauvres pécheurs rendez-vous favorable.
Regardez en pitié le déplorable sort
Et priez Dieu pour eux à l’heure de la mort.
Dame blanche sur le rocher, ô douce vierge Marie,
Tressant pour vous le muguet, le cœur rempli de foi
Nous arrivons de tous chemins, suivant le pas du soleil
Etoile de l’Arralhèr, entendez notre chanson
-3- ERAS AIRETERAS-TOT QU’EI DOLORS
chanson faite en réaction à l'abolition du droit d'aînesse coutumier en vallées de Barèges et du Lavedan vers 1760 qui voulait que l'aîné, garçon ou fille, hérite de tout le domaine et de la maison
Grans desplasers en Lavedan
Las costumas que van cambiar
Tot que n'ei en plors enas bonas maisons
Sustot las eretèras
Los ne vòn hèr quitar lo dret de mestrejar
Ad aqueras estafièras
Tà Davant-Aiga on cau anar
T'anar-les vier desesperar
Si lo borèu de Pau avè hèit lo saut
A quauqua mala bruma
Qui l'avosse estofat eth premer qui parlà
D'arrehèr la cotuma
Malaja era mair qui l'ei queriat
E qui la causa n'ei estat
D'aqueth cambiament dit deth parlament
Disen las de Varètja
Maugrat los parents que causiven los gents
A quinas previlètges
(TOT QU’EI DOLORS)
Tot qu’ei dolors per totas las maisons
Sustot eras aireteras
Ah maudit sie eth rei
Que nos a hèit era lei
Contra ‘ras aireteras
Era costuma nòsta va cambiar
Non serem cap tà fieras
Nos an tirat eth dret de mestrejar
Era ainada ‘ra prumèra
Dempuish Massat tath cap de Lavedan
Montanhas, arribèras
-4- IÈ MARIDAM
canta de maumaridada, Savès, Gasconha
Iè maridam lònle a'n aquera mainada (bis)
1- Se maridadeta volètz estar
Maridadeta vos seratz
De petits plasers seràn pas güaire
Troberatz un òme un pauc jalós
E mes un pauc trucaire
Repic
2- Vo'n deisherà pas anar enlòc (bis)
Sonque’n çò vòste paire
Enqüèr vos dirà de tornar lèu
D'i demorar pas güaire
Repic
3- Au cap de nau meses un an
N'auratz quauque petit enfant
L'enfant serà ploraire
Tota la nèit e’n harà coic-coac
E'n dromirà pas güaire
Repic
4- Quan calerà lavar au riu
Tanplan l'ivèrn coma l'estiu
L'aiga’n serà torrada
Alavètz e’n seratz au repentit
De vo’n èste maridada
(E’n cridaratz ai ai ai ai ai de vos èste maridada)
Repic
-5- NINA NINA CATALINA
Aulus
Nina nina Catalina
N'as tan pair en era vinha
E ta mair a Figaròu
Enà cercar un parpalhòu
Nina nina Catalina
Nina nina Catalina
N'as tan pair en era vinha
E ta mair entath Sulhòu
Que't portarà un parpalhòu
Tot plegat en un lançòu
Nina nina Catalina
Nina nina Catalina
Eth ausèth sus la branqueta
Cantava sa cançoneta
Que passèc eth esquiròu
Que seguic eth parpalhon
Que volava, que volava
Que passèc enà montanha
Que's pausèc en un jotelh
Nina nina Catalina
Nina nina Catalina
N'as tan pair en era vinha
E ta mair a Figaròu
Enà cercar un parpalhòu
Nina nina Catalina
Eth lançòu qu'èra traucat
E eth parpalhòu que s'é escapat !
(fin du chant dans J.Poueigh p.60)
Que roda enà codina e en solèr
coma ua ròda de molièr
-6- CHICA PLEGA TA RÒBA
Chica plega ta ròba
d'aci te’n cau anar
ta ròba t'an plegada
cau pas fèr que marchar
Ta mair que t'a noirida
abandonada t'a
t'a dada en un òme
non sè se t'aimarà
T'a dada en un òme
Non ei qu’un jogador
Non d’ei dera tabòla
non vòu fèr ren de bon
Se sabiái que non m'aima
Dòu me fariá portar
Me’n anariá enà montanha
erbeta enà minjar
Me’n anariá enà montanha
erbeta enà minjar
erbeta dera amara
Coma menut bestiar
-7- GAZTE NAIZ ETA LORIOS
basque
(Gazte naiz eta lorios,
izpiritua kurios) x2
Batez agrados, besteaz jelos
mutil gaztekin gau oroz
Mutil gaztekin gau oroz eta
nundik naiteke maluros?
(Aita eta ama etzaten dira
biak ganbera berian) x2
Ez dira nitaz ainitz oroitzen
berak ontsa direnean
Jeloskeriarik ez izaiteko
ni maiteñoaren aldian
(Ate xokoan makila eta
leiho azpian zurubi) x2
Ene maitia handik sartzen da
segeretuan prudenki
Segeretuan prudenki eta
amak oraino ez daki
------- traduction -
Je suis jeune et heureuse, l’esprit curieux
Agréable d’un côté, et de l’autre jalouse
En compagnie de jeunes hommes toutes les nuits
Père et mère se couchent, les deux dans la même chambre
Ils ne se rappellent pas beaucoup de moi lorsqu’ils sont bien
Pour ne pas être jalouse, moi je suis de l’autre côté avec mon amoureux
Le makila est au coin de la porte et, sous la fenêtre l’échelle
Mon amoureux rentre par là prudemment en secret
Prudemment en secret et ma mère ne le sait pas encore
-8- LAS FEMNAS DE PEL PUEG
Trad. Rouergue – collect. IOA auprès de Marie Mirou
I pas de femnas pus aluradas
Que las femnas de pel Puèg (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
Se n'anavan per las velhadas
Daishavan lor marí al lièt (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
E onze oras sonavan
Mièja nuèch un pauc plan prèp (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
Lor marí lor demandava
Pauras femnas d'ont venètz (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
Venem d'aval de per la ribièira
De vira l'aiga de pel prat (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
E se ba nos volètz pas crèire
Agachatz-nos lo frèta-pès (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
Tres o quatre jorns aprèssa
Tòmban malautas al lièt (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
Calràl anar cercar lo vicari
Lo medecin per las guarir (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
Quand lo medecin arriba
Pauras femnas encentas sètz (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
Quand lo vicari arriba
Paures òmes cocuts sètz (bis)
E ton lala ladera deròt e ton lala
-9- LAS GUERRAS SON CRIDADAS
Las guèrras son cridadas
Dinc au ras de la mar
La dondΦa la dondΦa
Dinc au ras de la Mar
La dondΦa la dondΦ
Lo Rèi que vòu batalha
Batalha que’i aurà
La dondΦa…
Que vam har praubas hemnas
Los òmis se’n anar
La dondΦa…
La nuèit coma lo dia
On calerà nos dar
La dondΦa…
Au diable lo Rei sia
E lo qui’u hè cridar
La dondΦa…
Maladita la guèrra
Qui’ns hè a tots plorar
La dondΦa…
Enqüè los òmis tornen
Que tornen mau o plan
La dondΦa…
Que hàcian lèu e viste
Entà nse consolar
La dondΦa…
Permor que si non tornen
De per aciu enlà
La dondΦa…
De l’auta part d’Espanha
Que’n haram arribar
La dondΦa…